Tiến Sĩ Tâm Lý Học: Những Điều Tôi Ước Mình Nên Biết Trước? Điều Gì Đang Chờ Đợi Trong Tương Lai?
Bài viết này là một vài lời tâm sự của các nghiên cứu sinh tiến sĩ (T.S) tại Scotland (Vương Quốc Anh) muốn gửi đến tất cả những ai đang có mong muốn sẽ theo học bậc Tiến sĩ ngành Tâm lý học lâm sàng.
Gideon Salter - Nghiên cứu sinh TS năm cuối ĐH St Andrews
Những điều tôi ước mình biết trước?
Tôi nghĩ rằng ước gì mình biết trước việc chờ đợi ý kiến phản hồi từ người hướng dẫn sẽ lâu như nào khi học Tiến sĩ. Trong quá trình học đại học và thạc sĩ, bạn sẽ thường xuyên nhận được những lời khen như: “bài viết này tốt lắm” hay “bài kiểm tra đó có thể tốt hơn đấy”. Nhưng khi làm Tiến sĩ, kể cả khi có hỗ trợ từ người hướng dẫn, bạn vẫn luôn có trăn trở: “điều mình làm có thật sự thành công không?”. Lời khuyên tốt nhất tôi có thể cho bạn là: Tận hưởng từng thành tích nhỏ - ví dụ như khi hoàn thành thiết kế thí nghiệm, người tham gia đồng ý trả lời phỏng vấn – những điều này sẽ giúp bạn nhớ ra rằng mình đang thực hiện tốt những việc đang làm. Nếu bạn luôn giữ mọi suy nghĩ và ý tưởng về luận án của mình trong đầu, điều này chỉ biến việc thực hiện nó trở nên khó khăn hơn. Thay vào đó, chia nhỏ và tập trung vào các mục tiêu theo từng giai đoạn, bạn sẽ cảm thấy mọi việc khả thi hơn rất nhiều đấy.
Điều gì đang chờ đợi trong tương lai?
Điều tôi đặc biệt yêu thích chính là được làm việc với những người tham gia nghiên cứu – Tôi nghĩ rằng bạn sẽ không thực sự tiến xa được trong ngành tâm lý học phát triển nếu như không thích làm việc với các đối tượng khác nhau, từ trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, thanh thiếu niên hay người trưởng thành. Đối tượng nghiên cứu của tôi là trẻ sơ sinh từ 6 đến 10 tháng tuổi và các bà mẹ của trẻ. Đây thật sự là một niềm vinh hạnh lớn khi có cơ hội được tiếp xúc và làm quen, chứng kiến sự phát triển và thay đổi, cũng như việc làm quen với mẹ của các bé. Không phải lúc nào chúng ta cũng có cơ hội biết tới và làm việc cùng nhiều gia đình như vậy, nên hãy biết ơn cơ hội tiếp xúc với bất kì ai cũng như tận hưởng quá trình này!
Heather Branigan (T.S Tâm lý - ĐH Stirling, Scotland)
Những điều tôi ước mình nên biết trước?
Điều quan trọng nhất tôi đã học được trong thời gian làm Tiến sĩ chính là tầm quan trọng của các mối quan hệ xung quanh bạn. Ví dụ như người hướng dẫn,đồng nghiệp trong nhóm nghiên cứu, hoặc đó có thể là bạn cùng khóa hoặc những mối quan hệ bên ngoài. Đối với tôi đây là nhóm những người bạn với nhiều quan điểm và ý kiến đa dạng cũng như những chuyên gia trong lĩnh vực mà tôi đã có cơ hội làm quen trong quá trình nghiên cứu của mình. Đến cuối thời gian làm Tiến sĩ, tôi đã phát triển nhiều mối quan hệ cá nhân cả trong lẫn ngoài lĩnh vực của mình. Họ bao gồm những người đồng nghiệp, chuyên viên hay giáo viên từ các trường đại học khác cũng như các nhà tâm lý học giáo dục. Nếu tôi có thể quay ngược thời gian, tôi muốn tìm kiếm những mối quan hệ này sớm hơn vì những cuộc tranh luận, nói chuyện với họ đã thực sự tác động lớn đến sự phát triển trong suy nghĩ và nhận thức bản thân của tôi.
Điều gì đang chờ đợi trong tương lai?
Có rất nhiều điều đáng chờ đợi khi làm nghiên cứu sinh Tiến sĩ. Đối với tôi, có lẽ khía cạnh đáng giá nhất với trải nghiệm bậc Tiến Sĩ chính là tiếp cận những hoạt động đa dạng phong phú liên quan tới học thuật. Từ tham gia các trường học hè đến mở rộng kinh nghiệm giảng dạy tại bậc giáo dục đại học và kể cả các hoạt động mở rộng các mối quan hệ thú vị nữa!
Kiyoshi Bhuiyan (Nghiên cứu sinh T.S năm cuối - ĐH Edinburgh, Scotland)
Những điều tôi ước mình nên biết trước?
Trong năm cuối thực hiện PhD, tôi nhanh chóng nhận ra rằng giá như mình biết trước năm cuối sẽ trở nên khó khăn đến mức nào. Trong năm đầu và năm hai, bạn thực hiện một khối lượng công việc lớn cả trong việc nghiên cứu, viết lách cũng như đi qua rất nhiều kiến thức nền. Trong năm cuối, tôi có cảm giác như bản thân có những thay đổi lớn trong cách viết. Liên tục thay đổi dòng này một chút, chỗ kia một chút. Kết quả là đôi khi tôi tự hỏi bản thân phải chăng mình có thật sự viết được cái gì không? Đây không phải điều đặc biệt với cá nhân tôi mà thực tế nó là bản chất của việc làm nghiên cứu sinh; cần cù chịu khó và kết quả khi nhận lại sẽ xứng đáng với những nỗ lực đã bỏ ra.
Điều gì đang chờ đợi trong tương lai?
Điều tôi nhận được nhiều nhất chính là việc nhận ra điểm mạnh và yếu của mình. Quá trình làm luận án Tiến sĩ giúp bản thân tôi đưa ra những nhận định thật sự quý giá về bản thân và quá trình trưởng thành của cá nhân. Mặc dù có những lúc khó khăn, đôi khi là nản lòng nhưng đến cuối con đường này, tất cả những gì bạn học được chính là về bản thân mình. Sự phát triển này không chỉ giúp cho bản thân mà còn cho công việc của bạn nữa. Nếu như bạn không chắc chắn mình muốn làm gì và làm thế nào cất cánh cho sự nghiệp – giống như những gì tôi từng trải qua, trải nghiệm cùng chặng đường thực hiện luận án Tiến sĩ sẽ soi sáng cho bạn về việc mình thực sự thích gì và không thích gì.
Somia Imran (T.S Tâm lý - ĐH Edinburgh, Scotland)
Những điều tôi ước mình nên biết trước?
Đối với tôi, theo học bậc Tiến sĩ giống như quá trình khám phá và phát triển bản thân theo nhiều cách khác nhau. Tôi đã không biết rằng mình có thể làm việc hiệu quả hơn dưới áp lực và deadline cũng như thật sự thích thú khi cộng tác cùng nhiều nhóm khác nhau. Có lẽ nếu như biết trước bản thân mình có những điểm mạnh như vậy, tôi có thể đã có nhiều thành công hơn! Điều tôi đã học được theo thời gian chính là việc sẽ có những thời điểm chúng ta cảm thấy mọi thứ là quá sức, hoài nghi về năng lực và khả năng của bản thân. Để tránh chuyện này, điều quan trọng là bạn không nên cá nhân hóa vấn đề cũng như cho phép bản thân có một khoảng thời gian ngắn nghỉ ngơi lấy lại thăng bằng sau khi có những trải nghiệm tồi tệ.
Điều gì đang chờ đợi trong tương lai?
Hãy chuẩn bị để bước ra khỏi vùng an toàn của bản thân và tiếp nhận những bài học về cuộc sống cũng như các kỹ năng hữu ích. Bạn sẽ gặp rất nhiều người đáng quý và họ sẽ góp phần xây dựng hành trình của bạn theo nhiều cách khác nhau: từ việc truyền cảm hứng, tiếp bước cho bạn khi khó khăn hay thậm chí là thách thức bạn để phát triển. Cuối cùng, hãy là chính bạn trong cả cuộc sống lẫn công việc để mọi người tin tưởng và cảm thấy gần gũi với con người thật của bạn hơn. Điều này sẽ giúp ích và khai sáng rất nhiều cho hành trình hoàn thành học vị Tiến sĩ.
Aigli Raouna (Nghiên cứu sinh Tiến sĩ năm cuối - ĐH Edinburgh, Scotland)
Những điều tôi ước mình nên biết trước?
Tính linh hoạt chắc chắn là một lợi thế khi thực hiện luận án Tiến sĩ nhưng nó cũng có thể là cái bẫy! Theo kinh nghiệm của tôi, năng suất thường đến từ một lộ trình rõ ràng. Lộ trình này không nhất thiết là bạn phải làm việc liên tục từ thứ Hai đến thứ Sáu, 9 giờ sáng đến 5 giờ chiều. Bạn hoàn toàn vẫn có thể dành thời gian rảnh để khám phá những thứ mình yêu thích, nhưng nên nhớ tuân thủ lộ trình công việc mà mình đặt ra, nếu không sự trì hoãn sẽ thành chiến hữu thân thiết và cuối cùng thì bạn sẽ hoàn thành tất cả những thứ khác trừ luận án Tiến sĩ của mình. Biết đặt sự ưu tiên của mình vào đâu là điều tối quan trọng. Bạn nhớ rằng mình hoàn toàn không phải đồng ý với mọi cơ hội hay trách nhiệm mà người khác đưa ra. Lên danh sách việc cần làm và bảng biểu thời gian và ghi chú với người hướng dẫn cũng sẽ giúp bạn thực hiện đúng lộ trình đã lên.
Điều gì đang chờ đợi trong tương lai?
Bạn sẽ có hàng đống các câu hỏi! Tôi nghĩ cái sẽ thay đổi theo thời gian là nội dung của các câu hỏi này hơn số lượng các chúng. Người hướng dẫn có thể thường xuyên bận bịu và những câu hỏi của bạn sẽ không phải là điều ưu tiên với họ, đừng bi quan. Bạn hãy nhớ rằng mình ở trong một cộng đồng với nhiều những người tài năng và chắc chắn có thành viên khác có chung những thắc mắc giống bạn trong nghiên cứu của họ. Vậy nên, họ hiểu sự khó khăn mà bạn đang trải qua và hoàn toàn sẵn lòng giúp đỡ bạn bằng kinh nghiệm và kiến thức của mình.
Hương Lê (Nghiên cứu sinh Tiến sĩ năm cuối - ĐH Edinburgh, Scotland)
Những điều tôi ước mình nên biết trước?
Bản thân tôi ước rằng mình biết trước được việc sẽ có rất nhiều thời điểm bản thân cảm thấy hoài nghi và lạc lối trong lĩnh vực mà mình tưởng chừng như đã biết rõ. Nếu như bạn cũng đã, đang và sẽ theo đuổi học vị Tiến sĩ, điều này chắc chắn cũng sẽ tới với bạn. Trong quá trình này, tôi đã học được cách trân trọng chặng đường phát triển của cá nhân và bất kì thành tựu nào mà mình đạt được, dù là nhỏ hay lớn. Tôi nghĩ rằng chúng ta thường quá chú tâm vào mục tiêu cuối cùng mà quên mất quá trình thực hiện và công sức bỏ ra hàng ngày cho việc đó. Bên cạnh việc nhận được sự quan tâm chăm sóc từ gia đình và bạn bè, điều giúp tôi cân bằng giữa công việc và cuộc sống chính là việc chơi bóng chuyền. Bạn sẽ nhận ra rằng việc tạm dừng nghĩ về luận án là một điều rất khó khăn như nào. Vậy nên nếu có thể đưa ra lời khuyên cho ai đó cũng đang trên chặng đường giống mình, tôi sẽ nói rằng hãy tìm cho bản thân một thú vui hoặc sở thích trong thời gian này - nó sẽ giúp ích rất nhiều cho tinh thần và năng suất của bạn đấy!
Điều gì đang chờ đợi trong tương lai?
Có rất nhiều điều bản thân tôi đã học và nhận được với vai trò là một nghiên cứu sinh. Điều quan trọng nhất có lẽ là sự phát triển của bản thân, không chỉ về kiến thức Tâm lý mà còn về những kỹ năng bên ngoài. Tôi đã làm những điều mà trước nay không bao giờ nghĩ bản thân có đủ tự tin như việc dạy học bằng tiếng Anh hay thuyết trình tại hội nghị quốc tế, v.v. Hãy nắm bắt những cơ hội trong quá trình theo đuổi học vị Tiến sĩ để bước ra khỏi vùng an toàn và trở nên tự tin với kiến thức và năng lực của mình.
Biên tập: Phương Thủy & Hương Lê
Dịch: Chính Nguyễn
Minh Hoạ: Quỳnh Theresa Đỗ